İçerik Başlıkları
CeFi (Centralized Finance) Nedir?
Merkezi Finans olarak tanımlanmakla birlikte CeFi (Centralized Finance)’de şirketler ve kurumlar yatırımcılardan topladıkları veya emanet aldıkları kripto paralarını saklama cüzdanlarında tutmaktadırlar.
Fonların saklandığı bu kripto cüzdanlar aslında yatırımcıların özel anahtarlarını saklamaktadır. CeFi’ler topladıkları fonlar sayesinde de yatırımcılara farklı hizmetler sunmaktadır. Örneğin kripto para alım satımı ve borç veya kredi verme gibi hizmetler CeFi kapsamına giren şirketlerin müşterilerine sağladıkları başlıca hizmetler olarak sayılabilir.
CeFi, DeFi (Decentralized Finance – Merkeziyetsiz Finans) teknolojisine benzer olsa da temel bir fark mevcuttur. CeFi platformları yapısı gereği bir merkeze aittir. DeFi platformları gibi tamamen merkeziyetsiz olmaktan ziyade yatırımcıların dijital varlıklarını bir nevi teminat olarak kullanır. Böylece yatırımcıların faiz veya kredi temin etmelerine izin vererek günümüz finans dünyasını taklit eder.
Merkezi olmayan finans olarak tanımlanan DeFi ise bu fikri zirveye taşımaktadır. DeFi, herhangi bir banka veya ödeme şirketi olmadan borç vermeyi, tasarruf etmeyi, alım satım yapmayı ve daha fazlasını mümkün kılan akıllı sözleşme destekli uygulamalardan oluşan eksiksiz bir ekosistemdir.
Merkezi finansın arkasındaki temel fikir ise TradFi olarak da bilinen geleneksel finansal hizmet ürünlerinin bir takım kullanım kolaylığı ve güvenliği ile DeFi’nin getiri avantajlarından bazılarını sunan kripto yatırım fırsatları yaratmasıdır. CeFi ile borç alınabilir, kripto para alım ve satımları gerçekleştirilebilir, kripto banka kartıyla harcama yapılabilir ve ödül elde edilebilmektedir.
CeFi Riskleri Nelerdir?
- Her CeFi ürünü ve sağlayıcısı benzersizdir ve yatırılan kripto paraları daha yüksek veya daha düşük risk seviyelerine sahip şekillerde çalıştırmaktadır. Bu durumda kripto paranın nasıl kullanıldığını, kazanılan verimin nasıl üretildiğini ve hangi risklerin gerekli olduğunu anlamak önemlidir. Yani CeFi teknolojisinin en büyük risk, elde edilen dijital varlıkların (fonların) harici bir varlığa emanet edilmesidir. Bu durum internet korsanlarının saldırısına ve hırsızlık faaliyetlerine zemin hazırlayabilmektedir.
- Bazı CeFi sağlayıcıları, yatırımcıların ana parasını mevduat mantığı ile bir süreliğine kilitleyebilmektedir. Bu durum yatırımcıların güveninde soru işareti oluşturabilmektedir.
Sözlük
CeFi: Finansal piyasalarda sunulan yatırım enstrümanlarının sağladığı kullanım kolaylığı ve güvenliği ile yatırımcıların çeşitli hizmetlerden yararlandığı, merkezi finans anlamına gelen bir terimdir.