Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 28 Temmuz 2022 tarihinde düzenlediği basın toplantısıyla enflasyon raporunu açıkladı. Rapora göre 2022 yıl sonu için enflasyon %60,4 olarak öngörülürken piyasanın yıl sonu beklentisi Merkez Bankası’na göre daha yukarılarda bulunuyor. Biz de Araştırma ve Yatırım Direktörlüğü olarak Türkiye için yıl sonunda %75 düzeylerindeki bir enflasyon ile çalışmaktayız. Yüksek enflasyonun başlıca sebebi olarak geçtiğimiz sene yurtiçinde yapılan faiz indirimleri sonucu rekor seviyelere yükselen döviz kuru, covid-19 döneminde tüm dünya genelinde yapılan devasa mali ve parasal genişleme programları, tedarik sürecinde yaşanan aksaklıklar sonucu yeterli mal ve hizmet arzının bulunamaması ve jeopolitik riskler sayılabilir.
İçerik Başlıkları
Varyans Ayrıştırması Üzerinden Enflasyon Dinamiği 2022
Yukarıdaki grafik Türkiye’nin 2022 yılında yaşadığı enflasyon gerçekleşmelerinin hangi başlıklardan oluştuğunu bize gösteriyor. Sol üstteki grafik Dolar/TL’yi, sağ üstteki grafik üretim yani arz tarafını, sol alttaki grafik üretici enflasyonunu (ÜFE), sağ alttaki grafik ise enflasyonun enflasyona etkisini yani ataleti ifade ediyor. Günümüzde yaşanan yüksek enflasyonun alt kırılımlarına ve sebeplerine baktığımız zaman ağırlıklı olarak üretici fiyatları (ÜFE – sol alt resim) kaynaklı olduğunu gözlemliyoruz. Bunun en büyük sebebi ise sol üstteki grafikte de gördüğümüz gibi Dolar/TL’de yaşanan yükseliş oluşturuyor. Sağ taraftaki grafikler ise üretim/arz (üst) tarafının ve ataletin (alt) enflasyona etkisinin sınırlı kaldığını gösteriyor. Bu aşamada “Dolar/TL’de yaşanan yükselişi durdurursak enflasyonu geçmiş yıllarda olduğu gibi tek haneli seviyelere indirebiliriz” şeklinde bir düşünce aklımıza gelebilir. Ancak ÜFE tarafından gelen baskının kaldırılması durumunda da, tıpkı geçmişte olduğu gibi bizi aşağıdaki grafik karşılayacaktır.
Varyans Ayrıştırması Üzerinden Enflasyon Dinamiği 2016
Yukarıdaki grafik ise Türkiye’de enflasyonun görece tek haneli olduğu yıllarda enflasyonu etkileyen en önemli kalemin enflasyonun kendisinin, yani ataletin ve beklentinin olduğunu gösteriyor. Yani enflasyonu bir araba gibi düşünürsek şu anda sürücü koltuğunda Dolar/TL ve dolayısıyla ÜFE baskısı oturuyor. Ancak ataletin arka planda kaldığı sanılmamalı. Tıpkı 2016 yılındaki grafik gibi atalet enflasyonu arka koltukta bekliyor. ÜFE devreden çıktığında sürücü koltuğuna atalet geçecektir.
Buradan çıkarmamız gereken mesaj yüksek enflasyonun bir süre hayatımızın bir parçası olacağı fikridir. Çünkü enflasyonun trendini hesaplarken kullanılan en doğru yöntem olan trend, mevsimsel, döngüsel ve irregüler komponentlerine ayırdığımızda Türkiye’de enflasyonun trendinin ve risklerin yukarı yönlü olduğunu gözlemliyoruz. Ek olarak yukarıdaki grafikte de belirtildiği gibi önümüzdeki dönemlerde para politikası normalleşse bile Türkiye’deki enflasyonun markov – rejim düzeyinin yüzde 30 – 35 seviyelerinde olacağını tahmin ediyoruz. Bu enflasyonun şu anki seviyelerinden düşse bile 30 ila 35’li seviyelerde birkaç sene takılı kalabileceğini bize gösteriyor. Bu ise tasarruflarını yatırıma ayıran bireyler için oldukça dikkat edilmesi gereken korkutucu bir tablo.
Enflasyonun Üstünde Getiri Potansiyeline Sahip Araç: Kripto Paralar
Covid-19 kaynaklı tüm dünyada yaratılan para arzının riskli varlıklara etkisi oldukça pozitif oldu. Bundan en çok nemalanan sektörlerden biri olan kripto para sektörü, bu dönemde yatırımcılarına rekor karlılık sağladı. Yatırımcılarına diğer hiçbir enstrümanda görülmemiş derecede yükselişler yaşatan kripto para sektörü şu günlerde rüzgârın tersine dönmesiyle dengelenme çabası içerisinde. Piyasanın bu çabasının büyük bir bölümünü geride bıraktığını değerlendiriyoruz. Tüm dünyada yakın tarihte görülmemiş şiddette faizler yükselirken hisse senedi piyasası, mevduat faizleri, bonolar, tahviller ve emtialar gibi hemen her yatırım aracı enflasyonun altında getiri sunuyor.
Bu noktada ise kripto para piyasasının önünde yatırımcılara enflasyonun üzerinde getiri sunan tek araç olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle Türkiye’de kripto para yatırımcı sayısı 2022 yılının ilk 6 ayında piyasalarda yaşanan düşüşe rağmen 2021 yılına göre yükselmiş durumda bulunuyor. 2021 yılında Türkiye’de yaklaşık 4 milyon kişi kripto para yatırımı yaparken, bu sayı 2022’de 5,5 ila 6 milyon arasına yerleşmiş vaziyette. Bu tablonun sebebi ise yüksek enflasyon. Yukarıda bahsettiğimiz gibi Türkiye’de atalet sebebiyle tasarruflarını değerlendirecek yatırım aracı bulamayan bireylerin kripto paraya yönelimini artırmasını bekliyoruz. Kripto para birimlerini, özellikle de Bitcoin’i, yatırımcıların gözünde bu kadar çekici kılan bir özellik, kripto para birimlerinin enflasyona karşı ABD doları gibi itibari para birimlerinden daha dirençli olduğu fikridir. Son 10 senede yıl sonu rakamlarını baz alırsak Türkiye’de enflasyon %217 artarken Bitcoin son 10 senede %10.000’in üzerinde değer kazanmış ve enflasyonun yaklaşık 50 kat üstünde bir getiri sunmuştur.
Nasıl Bir Strateji İzlenmeli?
Şu an içinde bulunduğumuz gibi özel durumlarda kripto para yatırımı yaparken bilmemiz gereken hususlar mevcut. Madde madde arz etmek gerekirse;
- Sıkılaşan bir finansal ortamda olduğumuz için piyasanın alıcılı olduğu günlerde geçtiğimiz 2 senede yaşadığımız gibi ‘yükseliş trendi başlıyor mu?’ diye düşünmemek gerekiyor!
- Küresel finansal ve ekonomik gündemi takip ederek temel analiz yapabilmek gerekiyor.
- Temel düzeyde teknik analiz öğrenerek daha çok kısa vadeli trade’ler hedefleyerek işlemlere destek noktalarından giriş yapmak gerekiyor.
- Finansal piyasaların sıkılaştığı ve dünyadaki paralar geri çekildiği ortamda altyapısı ve teknolojisi sağlam projelerin tercih edilmesi gerekiyor.
- Herhangi bir kripto para yatırımınızda kesinlikle STOP’lu çalışmaya özen göstermek gerekiyor.
- Piyasada yatırım yaparken önemli olanın para kazanmak değil, kaybetmemek olduğunu unutmamak gerekiyor.
*Enflasyon: Yerel paranın mal ve hizmetler karşısında sürekli olarak değer kaybetmesi.