İçerik Başlıkları
Blockchain (Blok Zinciri) Nedir?
Blockchain (Blok Zinciri), şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtılmış bir defter sistemidir. Bir kamu veritabanında ardışık olarak depolanan bir dizi blok veya dijital bilgi birimidir. Kronolojik sıraya göre düzenlenmiş, kriptografik kanıtlarla birbirine bağlanmış ve güvence altına alınmış bir dizi veri bloğundan oluşmaktadır. Blockchain teknolojisi, kripto para birimlerinin temelini oluşturmaktadır.
Blok zincirinin ilk prototipi, bilgisayar bilimcisi Stuart Haber ve fizikçi W. Scott Stornetta’nın dijital belgeleri veri kurcalamaya karşı korumanın bir yolu olarak bir blok zincirinde kriptografik teknikler uyguladıkları 1990’ların başlarına dayanmaktadır. Haber ve Stornetta’nın çalışmaları daha sonra Dave Bayer, Hal Finney ve diğer birçok bilgisayar bilimci ve kriptografi meraklısının çalışmalarına da ilham vermiştir. Bu da nihayetinde ilk merkezi olmayan elektronik nakit sistemi (ya da sadece ilk kripto para birimi) olarak Bitcoin’in yaratılmasına yol açmıştır. Bitcoin teknik incelemesi ilk kez 2008 yılında Satoshi Nakamoto takma adı altında yayınlanmıştır.
Blockchain sistemi bir dizi bireysel bloktan oluşmaktadır. Her blok, belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilen işlemler hakkında bilgi içermektedir. Bloklar, kriptografik problemler çözülerek oluşturulmaktadır. Bu sorunları çözme süreci madencilik olarak bilinmektedir. Blockchain’de blok madenciliği yapmak ödüllendirilmektedir. Bitcoin Blockchain’in başlangıcında zincire yeni bir blok eklemek için gereken kriptografik hybrid problemini çözen madenciler 50 BTC ile ödüllendirilmiştir. Bu teknoloji merkezi olmayan kayıtlar olarak da görülebilir. Blockchain, tek bir merkezi konumda saklanmak yerine, sistemin her bir kullanıcısının bilgisayarlarında depolanmaktadır.
Blockchain’de hash olarak bilinen benzersiz blok tanımlayıcısı önceki her blokta yer alan bilgilerden türetilmektedir. Böylelikle, blok zincirindeki herhangi bir kaydı tahrif etmek (bozmak) için, kötü niyetli bir katılımcının blok zincirinin her örneğindeki her bloğu değiştirmesi gerektiği anlamına gelir. Sonuç olarak, Blockchain’in neredeyse yanlışlanamaz olduğu kabul edilmektedir ve işlemlerin değişmez kayıtları olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde birçok Blockchain halka açıktır ve Bitcoin ile Ethereum gibi önde gelen kripto para birimleri halka açık zincirlere örnektir.
Blockchain işlemleri, küresel olarak dağıtılmış bilgisayarların (düğümler) eşler arası bir ağ içinde gerçekleşmektedir. Her düğüm, blok zincirinin bir kopyasını tutar ve ağın işleyişine ve güvenliğine katkıda bulunur. Bitcoin’i sınırsız, saldırılara karşı dayanıklı (hacklenemez) ve üçüncü taraf aracılığı gerektirmeyen merkezi olmayan bir dijital para birimi yapan şey budur.
Dağıtılmış defter teknolojisi (DLT) olarak blok zinciri, kasıtlı olarak modifikasyona ve double spending gibi olaylara karşı oldukça dirençli olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu da ağın orijinal dijital belgeler kavramını uygulayabileceği ve her birini oluşturabileceği anlamına gelmektedir. Bitcoin, benzersiz ve kopyalanamaz bir dijital para birimi biçimidir.
Blockchain teknolojisi, sağlık, sigorta, tedarik zinciri, nesnelerin interneti (IoT) ve benzeri diğer faaliyetlere de uyarlanabilir ve uygulanabilirdir. Dağıtılmış bir defter olarak (merkezi olmayan sistemlerde) çalışacak şekilde tasarlanmış olmasına rağmen, veri bütünlüğünü sağlamanın veya işletim maliyetlerini azaltmanın bir yolu olarak merkezi sistemlere de yerleştirilebilmektedir.
Blockchain Nasıl Çalışır?
Blockchain, dağıtık yapıda bir dizi bloklardan oluştuğu için standart bir çalışma modeli bulunmamaktadır. Bir Blockchain ağında bir işlem gerçekleştirilmektedir ve her işlem sonucu bloklar oluşmaktadır. Aynı ağ üzerindeki birçok yüksek donanımlı bilgisayarın onaylaması neticesinde işlemler Blockchain’e eklenmekte ve işlemler birbirine geri dönülmez şekilde kriptografik olarak bağlanmaktadır.
Blockchain Teknolojisinin Temel Öğeleri
1-Dağıtık büyük defter teknolojisi; Blockchain’i küresel bir açık hesap defteri olarak nitelendirebiliriz. Bu defter sadece kripto paraların üretiminde değil, farklı alanlarda saklama, yönetme, depolama gibi için kullanılıyor. Tüm ağ katılımcılarının, dağıtık büyük deftere ve işlem kayıtlarına erişimi vardır.
2-Üzerinde değişiklik yapılamayan kayıtlar; Bir işlem dağıtık deftere kaydedildikten sonra kimse tarafından değiştirilemez. Bir işlemde hata varsa, hatayı tersine çevirmek için yeni bir işlem ekleniyor. Böylece her iki işlemi de görmüş oluyorsunuz.
3-Akıllı sözleşmeler; Blockchain’de akıllı sözleşme adı verilen bir dizi kural, işlemleri hızlandırmak için otomatik olarak yürütülmektedir. Her işlemin özelliğine göre bu kurallar değişmektedir.
Blockchain Teknolojisiyle Gelebilecek Yeni Meslekler
1- Blockchain Tasarımcısı; Tasarım her sektör için vazgeçilmez bir iş kolu olarak önemini korumaktadır. Blok zincirini sadece bilgisayar bilimcileri değil, verimliliklerini artırmak, maliyetlerini azaltmak isteyen özel ve tüzel kişiler de kullanacaktır. Buradaki ince nokta tasarım olacaktır. Kısaca blok zinciri çözümlerinin kullanıcı arayüzü ve tasarımı daha da önemli hale gelecektir.
2-Blockchain Geliştiricisi; Blok zinciri teknolojisi fırsatlarından yararlanmak isteyen kurum ve kuruluşların, blok zinciri geliştiricilerine ihtiyaçları bulunuyor. Blockchain geliştirme uzmanlığı, birçok programlama dilini bilmeyi, etkin şekilde kullanmayı gerektiriyor.
3-Blockchain Avukatı/Hukuk Danışmanı; İşin bir de hukuki tarafı bulunuyor. Özel ve tüzel kişiler yeni teknolojinin getirdiği sonuçlarla ilgilenirken, ortaya farklı yasal durumlar çıkacaktır. Burada da bu alanda uzmanlaşmış hukuk danışmanları devreye girecektir.
Sözlük
Blockchain: Sıralı blokların bir araya gelmesinden oluşan, şifrelenmiş işlem takibini ve kaydını sağlayan dağıtılmış bir veri kayıt sistemi olarak adlandırılmaktadır.